Çek İbraz Süresi Nedir? Süreler ve Hukuki Sonuçları

Giriş

Çek, ticari hayatın vazgeçilmez ödeme araçlarından biridir. Ancak çekin geçerli bir ödeme aracı olabilmesi için belirli süreler içinde bankaya ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu sürelerin kaçırılması, çekin tahsil edilmesini zorlaştırabilir ve hukuki riskler doğurabilir. Bu makalede, çek ibraz süresinin ne olduğunu, nasıl hesaplandığını ve süresi içinde ibraz edilmezse doğabilecek hukuki sonuçları ele alacağız.

Çek Nedir? Hukuki Tanımı ve Unsurları

Çek, Türk Ticaret Kanunu’nun (TTK) 780. maddesinde düzenlenen ve belirli şekil şartlarına tabi bir kıymetli evraktır. Bir çekin hukuken geçerli sayılabilmesi için şu unsurları taşıması gerekir:

• Keşideci (çeki düzenleyen kişi)
• Lehtar (çekin ödeme yapılacak kişi veya kurum)
• Muhatap banka (ödemeyi yapacak banka)
• Çek bedeli
• Keşide tarihi ve yeri

Bu unsurların eksik olması durumunda çekin geçerliliği tartışmalı hale gelebilir.

Çek İbraz Süresi Nedir?

Çek ibraz süresi, çeki tahsil etmek veya karşılığını görmek isteyen kişinin belirlenen süreler içinde bankaya başvurması gereken zamandır. Bu süre, çekin düzenlendiği yere ve ödenecek banka şubesine göre değişiklik gösterebilir.

Çek İbraz Süresi Nasıl Hesaplanır?

Türk Ticaret Kanunu’nun 796. maddesine göre çek ibraz süreleri şu şekildedir:

1. Düzenlendiği yerde ödenecek çekler: 10 gün
2. Farklı bir şehirde ödenecek çekler: 1 ay
3. Farklı bir ülkede ödenecek çekler:
   • Aynı kıta içinde düzenlenmişse: 1 ay
   • Farklı kıtalarda düzenlenmişse: 3 ay

Bu süreler, çekte yazılı keşide tarihinden itibaren hesaplanır.

İbraz Süresi İçinde Çek Karşılıksız Çıkarsa Ne Olur?

Çek bankaya ibraz edildiğinde hesabın müsait olmaması halinde banka “karşılıksızdır” kaşesi basar ve çekin arkasına gerekli bilgileri yazar.

• Çek düzenleyen (keşideci), cezai ve hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.
• Çek sahibi, çekle ilgili icra takibi başlatabilir.
• Karşılıksız çek düzenleyen kişiye çek düzenleme yasağı getirilebilir.

İbraz Süresi Geçerse Ne Olur?

Eğer ibraz süresi içinde çek bankaya sunulmazsa:

• Çek artık kambiyo senedi niteliğinde olmaz ve sadece adi senet olarak kabul edilir.
• Çekin tahsili zorlaşır ve ancak genel mahkemelerde alacak davası açılabilir.
• İcra takibi yapılamaz, sadece adi senet hükümlerine göre işlem yapılabilir.

Çek İbraz Süresi ile İlgili Önemli Yargıtay Kararları

Yargıtay kararlarına göre, ibraz süresi içinde bankaya sunulmayan çeklerin kambiyo senedi vasfını kaybettiği ve icra takibi yapılamayacağı yönünde birçok emsal karar bulunmaktadır.

Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Sonuç

Çek ibraz süresi, çekin tahsil edilebilirliği açısından son derece önemlidir. Süresi içinde ibraz edilmeyen çekler, hukuki ve icrai anlamda ciddi sorunlara yol açabilir. Çek sahiplerinin mağdur olmaması için çeklerin vadesinde ve süresi içinde bankaya ibraz edilmesi büyük önem taşımaktadır.