Mirasçılar arasında en çok dava konusu edilen uyuşmazlıklardan biri, muris muvazaası yani miras bırakanın mal kaçırma amacıyla yaptığı işlemlerdir. Özellikle taşınmazların devri söz konusu olduğunda, tapu iptal ve tescil davaları gündeme gelir. Bu bağlamda en çok merak edilen konulardan biri de muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası zamanaşımı süresidir. İşte bu konuya ilişkin hukuki çerçeve ve detaylar…
Muris Muvazaası Nedir?
Muris muvazaası, miras bırakan kişinin, malvarlığını bir veya birkaç mirasçısından kaçırmak amacıyla gerçek iradesi dışında ve görünüşte bir işlem yapmasıdır.
Örnek:
Baba, malını satış gibi göstererek sadece bir oğluna devreder, ama aslında bu işlem bağış niteliğindedir. Diğer çocukların miras hakkını zedelemek için yapılmış bu işlem muris muvazaası kapsamına girer.
Tapu İptali ve Tescil Davası Nedir?
Muvazaalı olarak devredilen taşınmazlara ilişkin, asıl hak sahibi mirasçılar, tapunun iptali ve kendi adlarına tescili için Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açabilirler.
Davanın amacı:
- Gerçek iradeye aykırı yapılan işlemin iptali
- Taşınmazın miras payı oranında mirasçıya tescili
Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre Var mı?
Cevap:
Hayır. Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası her zaman açılabilir. Bu tür davalarda herhangi bir hak düşürücü süre veya zamanaşımı süresi uygulanmaz.
Ancak dikkat!
- Fiili ve hukuki zorluklar, çok eski tarihli işlemlerde delil yetersizliğine yol açabilir.
- Yargıtay içtihatlarına göre, murisin ölümünden sonra makul sürede dava açılması beklenir. Çok uzun süre beklenmesi halinde hakkın kötüye kullanılması gündeme gelebilir.
Dava Ne Zaman Açılabilir?
Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davası:
- Muris (miras bırakan) öldükten sonra
- Muvazaalı işlem öğrenildiğinde
açılabilir. Dava, muris sağken açılamaz çünkü tasarruf hakkı murise aittir.
Davayı Kimler Açabilir?
- Yasal mirasçılar (alt soy, eş, anne-baba)
- Saklı pay sahibi mirasçılar
- Vasiyet alacaklıları bu davayı açamaz.
Davalı Kim Olur?
- Taşınmazı muvazaalı şekilde edinen kişi
- Onun mirasçıları
- Taşınmazı üçüncü kişiye devrettiği durumda, iyiniyetli olmayan 3. kişiler
İspat Yükü Kimdedir?
Davacı, murisin iradesinin satış değil bağış olduğunu ve mal kaçırma kastı bulunduğunu ispatlamak zorundadır. Genellikle aşağıdaki yollarla ispat yapılır:
- Tanık ifadeleri
- Yazılı belgeler
- Davranış örüntüleri
- Malın değerinin çok altında gösterilmesi
Yargıtay’ın Zamanaşımı Konusundaki Görüşü
Yargıtay kararlarında açıkça belirtilmiştir:
“Muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil davalarında zamanaşımı ve hak düşürücü süre söz konusu değildir.”
Ancak, “hakkın kötüye kullanılması” prensibi gereği çok uzun süreli suskunluk, davanın reddine sebep olabilir.
Zamanaşımı Olası Riskleri
Her ne kadar zamanaşımı süresi olmasa da;
- Miras bırakanın ölümünden 30-40 yıl sonra dava açılması
- Taşınmazın el değiştirmesi
- Tarafların vefat etmiş olması
- Delillerin ortadan kalkması
…gibi nedenlerle dava kazanılması zorlaşabilir.
Dava Açarken Nelere Dikkat Edilmeli?
- Dava dilekçesi açık ve net olmalıdır
- İddialar somut delillere dayanmalıdır
- Tanıklar hazır edilmelidir
- Taşınmazın güncel tapu kayıtları incelenmelidir
- Mümkünse uzman bir avukattan destek alınmalıdır
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Muris muvazaası davası için süre var mı?
Hayır. Bu dava için herhangi bir zamanaşımı süresi yoktur. Ancak çok geç açılırsa dava hakkı zayıflar.
2. Davayı ne zaman açabilirim?
Miras bırakan vefat ettikten sonra, muvazaalı işlemi öğrendiğinizde dava açabilirsiniz.
3. Tapu başka birine devredilmişse dava açabilir miyim?
Evet. Üçüncü kişi iyi niyetli değilse, dava açılabilir.
4. Muris sağken dava açabilir miyim?
Hayır. Dava murisin ölümünden sonra açılabilir.
5. Saklı payıma zarar geldiyse dava açabilir miyim?
Evet. Saklı pay sahibi mirasçılar, muris muvazaası iddiasıyla dava açabilir.
6. Satış bedeli düşük gösterilmişse muvazaa sayılır mı?
Tek başına düşük bedel yeterli değildir; bağış iradesi ve mal kaçırma kastı da ispatlanmalıdır.
Sonuç
Muris muvazaası nedeniyle tapu iptali ve tescil davası, mirasçılar için önemli bir hak arama yoludur. Her ne kadar bu davada zamanaşımı süresi olmasa da, makul sürede dava açmak ve sağlam deliller sunmak büyük önem taşır. Miras hakkınızı korumak için geç kalmadan harekete geçmeli ve uzman desteğiyle süreci yürütmelisiniz.
Bir yanıt yazın