İcra ve iflas hukukunda borçlunun, hakkında başlatılan icra takibine süresinde itiraz etmemesi durumunda ortaya çıkan hukuki bir durum olan gecikmiş itiraz, borçlunun hukuki menfaatlerini koruyabilmesi açısından önem taşır. Zira hukuken geçerli bir neden olmadan zamanında yapılmayan itirazlar, alacaklının lehine kesin hüküm oluşturabilmekte ve borçlu için ciddi mağduriyetler doğurabilmektedir. Bu makalede gecikmiş itiraz kavramı, hukuki sonuçları, koşulları ve süreci ayrıntılı biçimde ele alınacaktır.
Gecikmiş İtiraz Nedir?
Gecikmiş itiraz, İcra ve İflas Kanunu’na göre başlatılan icra takibine borçlunun, süresinde haklı bir mazereti nedeniyle itiraz edememesi durumunda başvurabileceği bir hukuki yoldur. Normal şartlarda, icra takibine itiraz süresi, ödeme emrinin borçluya tebliğ edildiği tarihten itibaren 7 gündür. Bu süre içinde itiraz edilmezse, takip kesinleşir ve borçlunun aleyhine ciddi sonuçlar doğabilir. Ancak borçlu, haklı ve geçerli bir mazereti bulunması durumunda, “gecikmiş itiraz” yoluna başvurabilir.
Gecikmiş İtirazın Hukuki Dayanağı
Gecikmiş itirazın hukuki dayanağı, İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 65. maddesi ile düzenlenmiştir. Kanun maddesine göre, borçlunun kusuru olmaksızın itiraz edememiş olması hâlinde, sürenin son bulduğu tarihten itibaren 3 gün içinde, gecikmiş itiraz hakkı kullanılarak itiraz yapılabilir.
Gecikmiş İtiraz Başvurusunun Şartları Nelerdir?
Borçlunun gecikmiş itiraz başvurusunun kabul edilmesi için aşağıdaki şartların sağlanması gerekir:
1. Haklı Bir Mazeretin Varlığı
Borçlu, itiraz süresini kaçırmasının kendi kusurundan kaynaklanmadığını, mücbir sebepler veya beklenmeyen, kontrolü dışındaki nedenlerle olduğunu ispat etmelidir. Bu mazeretler şunlar olabilir:
- Hastalık veya kaza,
- Borçlunun seyahatte olması,
- Tebligatın usulsüz veya hatalı yapılması,
- Mücbir sebepler (afet, savaş, salgın vb.).
2. Başvurunun Üç Günlük Süre İçinde Yapılması
Borçlu, gecikmiş itiraz başvurusunu, mazeretin ortadan kalkmasından itibaren en geç üç gün içinde icra mahkemesine yapmalıdır.
3. İtiraz Edilecek Takip Türüne Uygunluk
Gecikmiş itiraz, genel haciz yoluyla veya kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla yapılan icra takiplerinde söz konusu olabilir. İlamsız icra takiplerinde sıkça başvurulan bir yöntemdir.
Gecikmiş İtiraz Nasıl Yapılır?
Gecikmiş itiraz başvurusu, icra mahkemesine yazılı dilekçe ile yapılır. Başvuru dilekçesinde şu unsurlar bulunmalıdır:
- Borçlunun kimlik bilgileri,
- Takip dosya numarası ve takip tarihi,
- Süresi içinde itiraz edilememesinin sebebi,
- Haklı mazeretin ispatına yönelik belgeler (örneğin, sağlık raporu, seyahat belgesi),
- İcra takibine ilişkin itirazın içeriği (borca veya faize itiraz vb.).
Mahkeme, borçlunun beyanını ve sunduğu delilleri değerlendirerek, itirazın kabulüne veya reddine karar verir.
Gecikmiş İtirazın Hukuki Sonuçları Nelerdir?
İcra mahkemesi gecikmiş itiraz başvurusunu kabul ederse, itiraz yapılmamış olan icra takibinin kesinleşmesi engellenir. Takip durdurulur ve alacaklı, alacağını tahsil edebilmek için itirazın kaldırılması veya iptali yoluna gitmek zorunda kalır.
Gecikmiş itirazın kabul edilmesi halinde borçlu şu sonuçlarla karşılaşır:
- İcra takibi geçici olarak durur,
- Borçlu, malları üzerinde uygulanacak haciz işlemlerinden kurtulur,
- Alacaklı, borcunu tahsil etmek istiyorsa, itirazın iptali davası açmak veya itirazın kaldırılması talebinde bulunmak zorundadır.
Gecikmiş itirazın mahkeme tarafından reddedilmesi durumunda ise takip kesinleşir ve borçlu aleyhine haciz işlemleri kaldığı yerden devam eder.
Gecikmiş İtirazda Görevli ve Yetkili Mahkeme
Gecikmiş itiraz başvurusunun yapılacağı mahkeme, takibin yapıldığı yerin icra mahkemesidir. Borçlunun, takibin açıldığı yerde bulunan icra mahkemesine başvurması gerekir.
Gecikmiş İtirazda İspat Yükü ve Deliller
Gecikmiş itirazda, haklı mazeretin varlığını ispat yükü borçludadır. Bu nedenle borçlu, gecikme nedenini destekleyen somut deliller sunmalıdır. Bu deliller arasında:
- Resmi kurum belgeleri,
- Hastane raporları,
- Tanık ifadeleri,
- Tebligat belgeleri yer alabilir.
Mahkeme, bu belgeleri titizlikle inceleyerek borçlunun mazeretini değerlendirir.
Uygulamada Gecikmiş İtirazın Karşılaştığı Sorunlar
Uygulamada gecikmiş itirazda sıklıkla karşılaşılan sorunlar şunlardır:
- Mazeretin yeterince somut belgelerle ispatlanamaması,
- Başvurunun üç günlük sürede yapılmaması nedeniyle reddedilmesi,
- Borçlunun başvuruyu yanlış mahkemeye yapması.
Bu sorunların önüne geçebilmek için hukuki destek almak ve süreci dikkatlice yürütmek önemlidir.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Gecikmiş itiraz nedir?
Borçlunun haklı bir mazeret nedeniyle icra takibine süresinde itiraz edememesi halinde başvurulan hukuki yoldur. - Gecikmiş itiraz başvurusu nereye yapılır?
Takibin yapıldığı yer icra mahkemesine yapılır. - Gecikmiş itiraz süresi kaç gündür?
Mazeretin ortadan kalkmasından itibaren 3 gün içinde başvuru yapılmalıdır. - Gecikmiş itirazda hangi belgeler sunulmalıdır?
Haklı mazereti gösteren resmi belgeler, raporlar veya tebligata dair belgeler sunulur. - Gecikmiş itiraz kabul edilirse ne olur?
İcra takibi durur ve alacaklı, itirazı kaldırma veya iptal yoluna başvurmak zorundadır. - Borçlunun mazereti yoksa gecikmiş itiraz yapılabilir mi?
Hayır, geçerli mazeret olmadan gecikmiş itiraz kabul edilmez. - Gecikmiş itiraz reddedilirse ne olur?
Takip kesinleşir ve icra işlemleri devam eder. - Gecikmiş itiraz her icra takibinde yapılabilir mi?
Genellikle genel haciz ve kambiyo takiplerinde mümkündür. - Gecikmiş itiraz süresi hafta sonuna denk gelirse ne olur?
Süre hafta sonuna veya resmi tatile rastlarsa ilk iş gününe uzar. - Gecikmiş itirazda duruşma yapılır mı?
Mahkeme genellikle duruşma yapmadan karar verir, ancak gerekli görürse duruşma açabilir.
Bir yanıt yazın