İş ilişkisi sona erdiğinde işçi ve işveren arasında hesaplaşma süreci başlar. Bu süreçte en sık karşılaşılan belgelerden biri de “ibraname”dir. Özellikle işten ayrılan işçilerin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai gibi alacaklarını alıp almadıkları bu belge ile kayıt altına alınır.
Peki, ibraname nedir? Hukuki geçerliliği nasıl sağlanır? Hangi şartlarda geçerli kabul edilir? İşte iş hukuku çerçevesinde 2025 yılı itibariyle ibranameye dair tüm bilinmesi gerekenler.
İbraname Nedir?
İbraname, bir tarafın diğer tarafa borcunun kalmadığını, tüm alacaklarının ödendiğini yazılı olarak kabul ettiği ve karşılıklı imza altına alınan belgedir. İş ilişkilerinde genellikle işçi, işverenden olan tüm haklarını aldığını belirten bir beyanla bu belgeyi imzalar.
İbranamenin Hukuki Dayanağı: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu
Türk Borçlar Kanunu’nun 420. maddesi, iş hukukuna özgü olarak ibraname şartlarını açıkça düzenler. Buna göre işçi alacaklarına ilişkin düzenlenecek ibranamenin geçerli sayılabilmesi için belirli kriterler vardır.
İbranamenin Geçerlilik Şartları (2025)
- Yazılı olmalıdır.
- İş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren en az 1 ay sonra imzalanmalıdır.
- İçeriği açık ve anlaşılır olmalıdır.
- İmzalanan alacak kalemleri ve miktarları tek tek yazılmalıdır.
- Ödeme banka kanalıyla yapılmalıdır.
- İşçinin iradesi serbest olmalıdır (baskı altında olmamalıdır).
Not: Bu şartlardan biri eksikse, ibraname kesin olarak hükümsüzdür.
İbranamenin İşçi Açısından Anlamı Nedir?
İşçi, ibraname imzaladığında, işverenden kıdem tazminatı, fazla mesai, yıllık izin ücreti, ihbar tazminatı gibi tüm alacaklarını eksiksiz aldığını beyan eder. Ancak bu beyan, belirli şartlar sağlanmadıysa geçersiz kabul edilebilir.
İbraname Hangi Durumlarda Geçersiz Sayılır?
- İşten ayrıldığı gün ya da takip eden birkaç gün içinde imzalanmışsa
- Alacaklar eksik ya da genel ifadelerle yazılmışsa (“tüm haklarımı aldım” gibi)
- Banka yoluyla ödeme yapılmamışsa
- İşçiye baskı uygulanarak imzalatılmışsa
- Belirli alacak kalemleri belirtilmemişse
Bu durumlarda işçi, 5 yıl içinde dava açarak haklarını talep edebilir.
Yargıtay Kararlarına Göre İbraname Değerlendirmesi
Yargıtay, son yıllarda verdiği kararlarda ibranameyi çok sıkı geçerlilik şartlarına bağlamıştır. Özellikle:
- Banka ödemesi yapılmamışsa
- İşçi serbest iradesiyle imzalamamışsa
- Sözleşmenin sona ermesinden önce imzalanmışsa
ibraname geçersiz sayılmakta ve işçi lehine karar verilmektedir.
İbraname Zorunlu Bir Belge midir?
Hayır. İbraname, iş ilişkisinin sona ermesinde zorunlu bir belge değildir. Ancak işveren, ileride dava açılmasını önlemek için bu belgeyi almak isteyebilir. İşçi ise iradesiyle karar vermelidir.
İbraname ile İlgili Sık Sorulan Sorular
❓ İşten ayrıldığım gün imzaladığım ibraname geçerli midir?
Hayır. 1 ay geçmeden imzalanan ibraname geçersizdir.
❓ İbraname imzaladım ama haklarımı eksik aldım. Dava açabilir miyim?
Evet. Eğer şartlar sağlanmamışsa 5 yıl içinde dava açabilirsiniz.
❓ İbraname imzalamazsam tazminatımı alamaz mıyım?
Hayır. Tazminat hakkınız saklıdır. İbraname, ödeme şartı değildir.
❓ Sadece “tüm haklarımı aldım” yazan ibraname geçerli mi?
Hayır. Detay yoksa, geçerli değildir.
İbraname Örneği Nasıl Olmalıdır?
“İşveren ……… ile olan iş ilişkim 15/03/2025 tarihinde sona ermiştir. Bu tarihe kadar olan kıdem tazminatı (20.000 TL), ihbar tazminatı (5.000 TL), yıllık izin ücreti (3.000 TL) ve diğer haklarım tarafıma banka yoluyla ödenmiştir. Bu alacaklarıma ilişkin olarak işverenden başka bir talebim kalmamıştır.”
Ad-Soyad: [İşçi Adı]
Tarih: 15/04/2025
İmza:
Sonuç: İbraname Ciddiyetle Ele Alınmalıdır
İbraname, işten ayrılan işçilerin haklarını devrettiği ciddi bir belgedir. Ancak bu belgeye imza atmadan önce, işçinin mutlaka bir hukukçuya danışması ve haklarının eksiksiz ödenip ödenmediğini teyit etmesi gerekir.
2025 itibariyle yargı organları, işçiyi koruyan yaklaşımını sürdürmekte; eksik ya da baskı altında alınmış ibranameleri geçersiz saymaktadır. Bu nedenle hem işverenlerin hem de işçilerin ibraname düzenlerken yasal şartlara azami özen göstermeleri önemlidir.
Bir yanıt yazın