İmar Barışı ve Yapı Kayıt Belgesi Nedir?

İmar Barışı Nedir?

İmar barışı, ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapıların kayıt altına alınarak yasallık kazanmasını sağlayan geçici bir düzenlemedir. Devlet, belirli bir süre içinde başvurularak bu tür yapıların kayıt altına alınmasına izin vermiş ve vatandaşlara Yapı Kayıt Belgesi alma hakkı tanımıştır.

İmar barışı, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16. maddesi ile düzenlenmiştir.

📌 Amaç:
✔ Ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapıların kayıt altına alınması.
✔ Yıkım ve para cezalarının önlenmesi.
✔ Yapıların resmi su, elektrik ve doğalgaz bağlatma hakkı kazanması.
✔ Tapu işlemlerinin kolaylaştırılması.

🚨 Dikkat!
İmar barışı yeni bir ruhsat anlamına gelmez. Yapıya yalnızca mevcut haliyle korunma hakkı sağlar ancak yeniden inşa edilmesi veya kat eklenmesi mümkün değildir.

1. Yapı Kayıt Belgesi Nedir?

📌 Yapı Kayıt Belgesi, ruhsatsız veya ruhsata aykırı inşa edilen yapıların kayıt altına alınmasını sağlayan belgedir. İmar barışı kapsamında verilen bu belge, yapının yasal statü kazanmasını sağlar.

✔ Belediye veya devlet tarafından yıkım riskini ortadan kaldırır.
✔ Su, elektrik ve doğalgaz aboneliği yapılmasını sağlar.
✔ Tapuda cins değişikliği ve kat mülkiyeti kurulmasına imkan tanır (bazı şartlarda).

🚨 Ancak bu belge, yapıya tam anlamıyla imar izni vermez ve deprem riskinden sorumlu olunmaya devam edilir!

2. İmar Barışından Kimler Yararlanabilir?

📌 İmar barışından yararlanabilecek yapılar:
✔ Ruhsatsız veya ruhsata aykırı inşa edilen konutlar.
✔ Çiftlik evleri, yazlıklar, yayla evleri gibi kırsal alanlardaki kaçak yapılar.
✔ Kat mülkiyeti olmayan binalar.
✔ İmar planına aykırı inşa edilen ticari işletmeler ve sanayi tesisleri.

📌 İmar barışından yararlanamayacak yapılar:
❌ Boğaziçi öngörünüm bölgesindeki kaçak yapılar.
❌ Üçüncü kişilere veya kamuya ait araziler üzerindeki kaçak yapılar.
❌ Sit alanlarında bulunan kaçak yapılar.
❌ İmar planlarında yeşil alan, park veya sosyal tesis alanı olarak ayrılan yerlere inşa edilen yapılar.

🚨 Örnek: İstanbul Boğazı öngörünüm bölgesinde bulunan bir kaçak yapı, imar barışından faydalanamaz.

3. Yapı Kayıt Belgesi Nasıl Alınır?

📌 Yapı Kayıt Belgesi almak için izlenmesi gereken adımlar:

✔ 1. Başvuru Yapılması

E-devlet üzerinden veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri’ne başvuru yapılır.

✔ 2. Yapının Alan ve Kullanım Bilgilerinin Beyanı

Yapının toplam alanı, kullanım amacı (konut veya iş yeri), kat sayısı gibi bilgiler sisteme girilir.

✔ 3. Yapı Kayıt Belgesi Ücretinin Ödenmesi

Belirlenen harç bedeli ödenir.
Ücret, yapının bulunduğu bölgeye ve türüne göre değişir.

✔ 4. Yapı Kayıt Belgesinin E-Devlet Üzerinden Alınması

Başvuru onaylandıktan sonra E-Devlet üzerinden belge indirilir.

🚨 Dikkat!

Eksik veya yanlış bilgi beyanı, belgenin iptal edilmesine neden olabilir.
Ödeme yapıldıktan sonra para iadesi mümkün değildir!

4. Yapı Kayıt Belgesi Ücreti Nasıl Hesaplanır?

📌 Yapı kayıt belgesi ücreti, binanın toplam alanı ve kullanım amacına göre hesaplanır.

Yapı Türü	Toplam Yapı Maliyeti Üzerinden Ödenecek Oran
Konutlar	%3
Ticari yapılar	%5
Karma (Hem konut hem ticari)	%4

📌 Örnek Yapı Kayıt Belgesi Ücreti Hesaplaması:

150 m² bir konut için maliyet 500.000 TL olsun.
Yapı kayıt belgesi ücreti: 500.000 TL x %3 = 15.000 TL.

🚨 Dikkat!

Ödeme tek seferde yapılmalıdır.
Yanlış beyan verilen başvurularda para iadesi yapılmaz.

5. Yapı Kayıt Belgesi Ne Gibi Haklar Sağlar?

📌 Yapı kayıt belgesi ile kazanılan haklar:

✔ İmar para cezaları iptal edilir.
✔ Yıkım riski ortadan kalkar.
✔ Su, elektrik ve doğalgaz abonelikleri açtırılabilir.
✔ Tapuda cins değişikliği ve kat mülkiyeti kurulabilir (şartlı).

🚨 Ancak yapı kayıt belgesi şunları sağlamaz:
❌ Yapıya tam ruhsat verilmiş gibi işlem görmez.
❌ Deprem yönetmeliğine uygunluk belgesi vermez.
❌ Gelecekte imar planına aykırı eklemeler yapma hakkı tanımaz.

6. Yapı Kayıt Belgesi İptal Edilebilir mi?

📌 Evet, bazı durumlarda yapı kayıt belgesi iptal edilebilir:

✔ Yanlış veya eksik bilgi verilmişse.
✔ Tapu kütüğüne işlenen bir yapı kayıt belgesi mahkeme kararıyla iptal edilebilir.
✔ Kamuya ait arazi üzerinde yapılan kaçak yapılar için verilen belgeler iptal edilir.

🚨 Örnek: Sahte beyan ile 2 katlı bir binayı 1 kat olarak gösteren kişi, tespit edilirse yapı kayıt belgesi iptal edilir.

7. İmar Barışı ve Yapı Kayıt Belgesi ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

🔹 İmar barışı kalıcı mı?
📌 Hayır, geçici bir düzenlemedir ve başvuru süresi dolduğunda tekrar uzatılması gereklidir.

🔹 Yapı kayıt belgesi tapu yerine geçer mi?
📌 Hayır, ancak tapu işlemleri için gerekli olan bir belge olarak kullanılabilir.

🔹 İmar barışından sonra ruhsat alınabilir mi?
📌 Hayır, yapı kayıt belgesi ruhsat yerine geçmez.

🔹 İmar affı ile imar barışı aynı şey mi?
📌 Hayır, imar affı tüm kaçak yapıları yasal hale getirirken, imar barışı belirli yapıları geçici olarak kayıt altına alır.

🔹 Yapı kayıt belgesi ile kredi çekilebilir mi?
📌 Hayır, yapı kayıt belgesi bankalar tarafından ipotek işlemlerinde kabul edilmez.

8. Sonuç ve Öneriler

✔ İmar barışından yararlanan yapılar, yapı kayıt belgesi alarak resmileştirilebilir.
✔ Ancak, yapı kayıt belgesi kalıcı ruhsat anlamına gelmez.
✔ Yanlış bilgi vererek belge almak cezai yaptırımlara yol açabilir.
✔ Gelecekte yeni bir imar barışı çıkma ihtimali kesin değildir.